Trong hoạt động kinh doanh, dịch vụ thì việc khuyến mại là điều rất bình thường. Có thể hiểu khuyến mại hàng hóa là việc người bán hàng; cung cấp dịch vụ bán hàng ra thị trường với một mức giá thấp hơn so với giá bán hiện tại. Việc bán giá thấp hơn này sẽ được duy trì trong một khoảng thời gian hoặc khung giờ nhất định nhằm kích thích nhu cầu mua hàng của người tiêu dùng. Điều 88 của Luật thương mại quy định về Khuyến mại:
“1. Khuyến mại là hoạt động xúc tiến thương mại của thương nhân nhằm xúc tiến việc mua bán hàng hóa; cung ứng dịch vụ bằng cách dành cho khách hàng những lợi ích nhất định.
2. Thương nhân thực hiện khuyến mại là thương nhân thuộc một trong các trường hợp sau đây:
a) Thương nhân trực tiếp khuyến mại hàng hóa, dịch vụ mà mình kinh doanh;
b) Thương nhân kinh doanh dịch vụ khuyến mại thực hiện khuyến mại cho hàng hóa, dịch vụ của thương nhân khác theo thỏa thuận với thương nhân đó”
Điều 89 của Luật thương mại về Kinh doanh dịch vụ khuyến mại: “Kinh doanh dịch vụ khuyến mại là hoạt động thương mại, theo đó một thương nhân thực hiện khuyến mại cho hàng hóa, dịch vụ của thương nhân khác trên cơ sở hợp đồng”.
Khuyến mại hàng hóa là biện pháp kích thích tiêu dùng
Những lợi ích mà người bán hàng dành cho khách hàng trong thời gian khuyến mại có thể là giá bán thấp hoặc những phần quà được kèm theo hàng hóa khi được mua. Việc khuyến mại không chỉ trong hoạt động mua bán hàng hóa mà còn cả trong hoạt động cung ứng dịch vụ. Tất cả nhằm mục đích tăng lượng khách hàng tìm đến với sản phẩm hay dịch vụ của nhà cung cấp.
Các hình thức khuyến mại trên thực tế khá đa dạng; được pháp luật quy định cụ thể tại Điều 92 của Luật thương mại:
“1. Đưa hàng hóa mẫu, cung ứng dịch vụ mẫu để khách hàng dùng thử không phải trả tiền.
2. Tặng hàng hóa cho khách hàng, cung ứng dịch vụ không thu tiền.
3. Bán hàng, cung ứng dịch vụ với giá thấp hơn giá bán hàng; giá cung ứng dịch vụ trước đó, được áp dụng trong thời gian khuyến mại đã đăng ký hoặc thông báo. Trường hợp hàng hóa, dịch vụ thuộc diện Nhà nước quản lý giá thì việc khuyến mại theo hình thức này được thực hiện theo quy định của Chính phủ.
Lợi ích từ việc khuyến mại không nhất thiết phải là tiền hay lợi ích vật chất
4. Bán hàng, cung ứng dịch vụ có kèm theo phiếu mua hàng; phiếu sử dụng dịch vụ để khách hàng được hưởng một hay một số lợi ích nhất định.
5. Bán hàng, cung ứng dịch vụ có kèm phiếu dự thi cho khách hàng để chọn người trao thưởng theo thể lệ và giải thưởng đã công bố.
6. Bán hàng, cung ứng dịch vụ kèm theo việc tham dự các chương trình mang tính may rủi mà việc tham gia chương trình gắn liền với việc mua hàng hóa; dịch vụ và việc trúng thưởng dựa trên sự may mắn của người tham gia theo thể lệ và giải thưởng đã công bố.
7. Tổ chức chương trình khách hàng thường xuyên; theo đó việc tặng thưởng cho khách hàng căn cứ trên số lượng hoặc trị giá mua hàng hóa; dịch vụ mà khách hàng thực hiện được thể hiện dưới hình thức thẻ khách hàng; phiếu ghi nhận sự mua hàng hóa, dịch vụ hoặc các hình thức khác.
8. Tổ chức cho khách hàng tham gia các chương trình văn hóa; nghệ thuật, giải trí và các sự kiện khác vì mục đích khuyến mại.
9. Các hình thức khuyến mại khác nếu được cơ quan quản lý nhà nước về thương mại chấp thuận.”
Việc khuyến mại không phải tùy ý thực hiện thế nào cũng được
Khuyến mại hàng hóa về cơ bản mang lại lợi ích cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, việc khuyến mại của người bán hàng chỉ được phép thực hiện trên cơ sở quy định của pháp luật và có giới hạn. Không phải khuyến mại thế nào cũng được. Điều 95 của Luật thương mại quy định về Quyền của thương nhân thực hiện khuyến mại:
“1. Lựa chọn hình thức, thời gian, địa điểm khuyến mại, hàng hóa, dịch vụ dùng để khuyến mại.
2. Quy định các lợi ích cụ thể mà khách hàng được hưởng phù hợp với khoản 4 Điều 94 của Luật này.
3. Thuê thương nhân kinh doanh dịch vụ khuyến mại thực hiện việc khuyến mại cho mình.
4. Tổ chức thực hiện các hình thức khuyến mại quy định tại Điều 92 của Luật này.”
Thương nhân có các quyền và nghĩa vụ cụ thể khi khuyến mại
Điều 96 của Luật thương mại về Nghĩa vụ của thương nhân thực hiện khuyến mại:
“1. Thực hiện đầy đủ các trình tự; thủ tục theo quy định của pháp luật để thực hiện các hình thức khuyến mại.
2. Thông báo công khai các nội dung thông tin về hoạt động khuyến mại cho khách hàng theo quy định tại Điều 97 của Luật này.
3. Thực hiện đúng chương trình khuyến mại đã thông báo và các cam kết với khách hàng.
4. Đối với một số hình thức khuyến mại quy định tại khoản 6 Điều 92 của Luật này; thương nhân phải trích 50% giá trị giải thưởng đã công bố vào ngân sách nhà nước trong trường hợp không có người trúng thưởng.
Bộ trưởng Bộ Thương mại quy định các hình thức khuyến mại cụ thể thuộc các chương trình mang tính may rủi phải thực hiện quy định này.
5. Tuân thủ các thỏa thuận trong hợp đồng dịch vụ khuyến mại nếu thương nhân thực hiện khuyến mại là thương nhân kinh doanh dịch vụ khuyến mại.”
Việc pháp luật quy định về khuyến mại là điều cần thiết, nhằm tránh các thương nhân có thể lợi dụng việc khuyến mại thực hiện các hoạt động cạnh tranh không lành mạnh. Bảo vệ người tiêu dùng cũng như sự hoạt động ổn định của thị trường hàng hóa, dịch vụ. Ngoài ra, pháp luật cũng nghiêm cấm thực hiện một số hành vi khuyến mại cụ thể.
Nhiều hành vi khuyến mại bị cấm thực hiện
Điều 100 của Luật thương mại quy định về các hành vi bị cấm trong hoạt động khuyến mại:
“1. Khuyến mại cho hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh; hàng hóa; dịch vụ hạn chế kinh doanh; hàng hóa chưa được phép lưu thông, dịch vụ chưa được phép cung ứng.
2. Sử dụng hàng hóa, dịch vụ dùng để khuyến mại là hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh; hàng hóa, dịch vụ hạn chế kinh doanh; hàng hóa chưa được phép lưu thông, dịch vụ chưa được phép cung ứng.
3. Khuyến mại hoặc sử dụng rượu, bia để khuyến mại cho người dưới 18 tuổi.
4. Khuyến mại hoặc sử dụng thuốc lá, rượu có độ cồn từ 30 độ trở lên để khuyến mại dưới mọi hình thức.
5. Khuyến mại thiếu trung thực hoặc gây hiểu lầm về hàng hóa, dịch vụ để lừa dối khách hàng.
6. Khuyến mại để tiêu thụ hàng hóa kém chất lượng; làm phương hại đến môi trường, sức khỏe con người và lợi ích công cộng khác.
Nhiều địa điểm không được phép tổ chức chương trình khuyến mại hàng hóa
7. Khuyến mại tại trường học, bệnh viện, trụ sở của cơ quan nhà nước; tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân.
8. Hứa tặng, thưởng nhưng không thực hiện hoặc thực hiện không đúng.
9. Khuyến mại nhằm cạnh tranh không lành mạnh.
10. Thực hiện khuyến mại mà giá trị hàng hóa, dịch vụ dùng để khuyến mại vượt quá hạn mức tối đa hoặc giảm giá hàng hóa; dịch vụ được khuyến mại quá mức tối đa theo quy định tại khoản 4 Điều 94 của Luật này.”
Trước và sau khi thực hiện chương trình khuyến mại, pháp nhân còn phải đăng ký với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Ngoài ra, trong quá trình thực hiện khuyến mại, thương nhân còn chịu sự giám sát của các cơ quan, ban ngành liên quan. Trường hợp thực hiện không đúng với nội dung chương trình khuyến mại đã được đăng ký, thương nhân sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật. Để hiểu rõ hơn về khuyến mại hàng hóa, dịch vụ, khách hàng có thể liên hệ với Hội luật sư thành phố Hà Nội theo số điện thoại: 0906.238.583 – 0904.680.383.